maandag 11 augustus 2014

Van den Borns in Utrecht (2) - Jan Hendriksz van den Born (1690-1768)

Ongeveer wanneer de laatste kleinkinderen van Herman Gerritsz van den Born uit Utrecht vertrokken zijn, verschijnen er nieuwe Van den Borns in Utrecht. Deze Van den Borns zijn allen Rooms-Katholiek en afkomstig uit Wageningen. De meesten van hen zijn bakkers.

De eerste van hen is Jan Hendriksz van den Born (~Wageningen, 2-2-1690 +Wageningen, 26-2-1768), die in diverse akten afwisselend met Jan, Johan of Johannes wordt aangeduid. Uit de diverse huwelijksvermeldingen wordt duidelijk dat het steeds om dezelfde Jan moet gaan.
Hij is waarschijnlijk de tweede zoon van Hendrik Cornelisz van den Born en Steventje Jans van den Born. Hendrik en Steventje komen voort uit twee takken van de familie die vanaf het eind van de 16e eeuw gedurende tientallen jaren tegen elkaar hebben geprocedeerd (zie hiervoor het Bornboek van Peter van den Born).
Ik zeg met opzet waarschijnlijk omdat er geen Steventje wordt vernoemd. Zowel Jacoba als Jacobus zijn vernoemd naar de vader van Elisabeth, dus mogelijk was er een Steventje geweest wanneer de tweede Petronella langer geleefd had.

Jan trouwt met Elisabeth Jacobs de Vreese (of: de Vriese) op 3 april 1717 (ondertrouw 19 maart 1717) in de RK kerk aan de Walsteeg: Johannes van den Born J:M: van Wageningen int Wijsstraat en Elisabet de Vreese J:D: in Packerstraat.

Hun eerste drie kinderen (Petronella (~26-9-1718), Petronella (~12-2-1720) en Hendrik (~6-5-1721) worden in Utrecht in de kerk in de Walsteeg gedoopt, terwijl hun vier volgende kinderen Jacoba Bartha, Jacobus, Cornelis en Petronella in Wageningen/Indoornik (Randwijk) worden gedoopt. 
De band met Utrecht is blijkbaar niet sterk genoeg op het lukt Jan niet goed om hier zijn brood te verdienen. In mei 1719 wordt de erfenis van Elisabeth's ouders verdeeld en Jan en Elisabeth erven een huysinge en erve op de Predickheerenstraat, hoeck Petercelisteeghje (de Peterseliesteeg bestaat nog steeds, maar is gehalveerd: de helft die uitkwam op de Predikherenstraat is afgesloten met een poort, de steeg komt nu uitsluitend uit op de Loeff Berchmakerstraat. Op een foto uit het Utrechts Archief is te zien dat tot 1912 de steeg nog geheel open was.)
Peterseliesteegje (foto: Utrechts Archief)
Elisabeth en Jan kwamen er bij de erfenis overigens wat bekaaid af: zwager Willem kreeg vier morgen land en schoonzus Arnolda een camere in de Jacobijnenstraat.
Elisabeth overleed rond 1729, mogelijk in het kraambed van haar jongste dochter Petronella.

Jan hertrouwde in 1731 (ondertrouw 30 november 1731 te Utrecht en Wageningen) met Geertruijd Tengnagel (Tijnnagel):
Jan van den Born wed=r van Elizabet de Vreese op 't hoekje van Keukenstraet en Geertruij Tijnnagel J:D: op de Nieuwe Gragt bij Witte Vrouwbrug
Consent van Bruijds moeder van 3 geboden

geboden mede tot Wageningen

Daags voor de ondertrouw was Jan bij de notaris om voor zijn twee zoons Hendrik en Cornelis (blijkbaar zijn de andere kinderen reeds overleden) het moederlijk erfdeel vast te leggen:

Uitkoop - uit de boedel ter voldoening moederlyk erfdeel
Aktenummer: 159
Datum: 29-11-1731
Soort akte: Uitkoop
Notaris: H. VAN DAM
Samenvatting: uit de boedel ter voldoening moederlyk erfdeel
Personen:
 
Uitkoper: Johan van den Born
Voornaam: Johan
Achternaam: van den Born
Rol in akte: Uitkoper
Echtgenoot: wedr. Elisabet de Vreser
 
Minderjarige kinderen Johan van den Born en + Elisabet de Vreser:
Rol in akte: Minderjarige kinderen Johan van den Born en + Elisabet de Vreser
 
Tweede Partij: Hendricus van den Born
Voornaam: Hendricus
Achternaam: van den Born
Rol in akte: Tweede Partij
 
Tweede Partij: Cornelis van den Born
Voornaam: Cornelis
Achternaam: van den Born
Rol in akte: Tweede Partij
 
Voogd: Willem de Vreser
Voornaam: Willem
Achternaam: de Vreser
Rol in akte: Voogd
Toegangsnummer: 34-4 Notarissen in de stad Utrecht 1560-1905
Inventarisnummer: U184a002

Vindplaats: Het Utrechts Archief

De familie Tengnagel komt ook uit Wageningen, maar het is niet duidelijk of Jan en Geertruijd in Utrecht of in Wageningen woonden. Wel blijkt uit de boedelscheiding na het overlijden van Geertruijd op 2 november 1747 (Buurk:  J: Meijers  2 dito  Geertruijd Theijnagel, huijsvr= van Jan van den Born, in de Heerestraat, laat na haar man en een mondig en een onmondig kind, beg: 8 drag=s f 2 - . -) dat er zowel in Utrecht als Wageningen bezittingen zijn:

Scheiding - van de boedel van Geertruyd Tengnagel en Jan van den Born
Aktenummer: 98
Datum: 05-01-1748
Soort akte: Scheiding
Samenvatting: van de boedel van Geertruyd Tengnagel en Jan van den Born
Notaris: H. DONS
Personen:
 
Eerste Partij: Jan van den Born
Voornaam: Jan
Achternaam: van den Born
Rol in akte: Eerste Partij
Echtgenoot: wedr. Geertruyd Tengnagel
Beroep: meester backer
Woonplaats: Utrecht
 
Erven Geertruyd Tengnagel:
Rol in akte: Erven Geertruyd Tengnagel
 
Eerste Partij: Johanna Tengnagel, zuster
Achternaam: Johanna Tengnagel, zuster
Rol in akte: Eerste Partij
Woonplaats: Amersfoort
 
Eerste Partij: Anna Maria Tengnagel, zuster
Achternaam: Anna Maria Tengnagel, zuster
Rol in akte: Eerste Partij
Echtgenoot: x Johannes Wiltschut
Woonplaats: Kessel
Verwijzingen: procuratie d.d. 11-10-1747 voor gerecht van Kessel
onroerend goed:
 
huysinge c.a. - naar Jan van den Born -; zz Heerestraet
Soort object: huysinge c.a. - naar Jan van den Born -
Locatie: zz Heerestraet
Belendingen: ww: N.N., wed. Sander van der Steen
Gerecht: Utrecht
 
2 hond land - naar Jan van den Born -;
Soort object: 2 hond land - naar Jan van den Born -
Belendingen: zw: Gerrit van den Born nw: Gildenacker
Gerecht: Wageningen, op Rutiesheul
 
3 spintacker;
Soort object: 3 spintacker
Belendingen: ow: Pieter Verbrugge ww: Hendrik Pardoski
Gerecht: Wageningense Buert
Toegangsnummer: 34-4 Notarissen in de stad Utrecht 1560-1905
Inventarisnummer: U160a015

Vindplaats: Het Utrechts Archief

Jan en Geertruijd hebben samen geen kinderen, de kinderen die bij het overlijden van Geertruijd worden vermeld, zijn Hendrik (geboren in 1721, dus inmiddels mondig) en Cornelis (geboren in 1726, dus nog onmondig).

Jan hertrouwt in mei 1749 (ondertrouw 18 april 1749, huwelijkse voorwaarden 1 mei 1749), wederom in Utrecht, met Anna Catharina Bosschaart (Busscher):
Jan van den Born wed van Geertruy Tynaegel in de Heerestraet, en Anna Catryn Bosschaert J:D: in de Brigittestraet

In de huwelijkse voorwaarden wordt vastgelegd wat Jan inbrengt in het huwelijk, namelijk het bezit dat hij van de familie Tengnagel heeft uitgekocht:

Huwelijkse voorwaarden
Aktenummer: 83
Datum: 01-05-1749
Soort akte: Huwelijkse voorwaarden
Notaris: H. VAN DAM
Personen:
 
Bruidegom: Jan van den Born
Voornaam: Jan
Achternaam: van den Born
Rol in akte: Bruidegom
Woonplaats: Utrecht, zz Heerenstraat
 
Bruid: Anna Catharina Boschaart
Voornaam: Anna Catharina
Achternaam: Boschaart
Rol in akte: Bruid
onroerend goed:
 
huysinge c.a. - aanbreng bruidegom -; zz Heerenstraat
Soort object: huysinge c.a. - aanbreng bruidegom -
Locatie: zz Heerenstraat
Gerecht: Utrecht
 
2 hond toebaxlandt - aanbreng bruidegom -;
Soort object: 2 hond toebaxlandt - aanbreng bruidegom -
Gerecht: Wageningen, Butjensheull
 
3 spint toebaxlandt met schuer - aanbreng bruidegom -;
Soort object: 3 spint toebaxlandt met schuer - aanbreng bruidegom -
Gerecht: Wageningen
Bijzonderheden: lyftocht langstlevende met benoeming van langstlevende tot voogd
Toegangsnummer: 34-4 Notarissen in de stad Utrecht 1560-1905
Inventarisnummer: U184a015

Vindplaats: Het Utrechts Archief

Jan overleeft ook zijn derde vrouw. Gezien een akte uit 1758 moeten de broer en twee zussen van Anna hun zwager Jan uitkopen:

Uitkoop - uit de boedel van hun zuster
Aktenummer: 55
Datum: 24-03-1758
Soort akte: Uitkoop
Notaris: L. VAN DER PAUW
Samenvatting: uit de boedel van hun zuster
Personen:
 
Uitkoper: Jan van den Born
Voornaam: Jan
Achternaam: van den Born
Rol in akte: Uitkoper
Echtgenoot: wedr. Anna Catharina Bosschaard
 
Tweede Partij: Jan Bosschaard eigenlyk Jan Buscher, broer
Achternaam: Jan Bosschaard eigenlyk Jan Buscher, broer
Rol in akte: Tweede Partij
 
Tweede Partij: Anna Maria Bosschaard gezegd Anna Maria Buscher, zus- ter
Achternaam: Anna Maria Bosschaard gezegd Anna Maria Buscher, zus- ter
Rol in akte: Tweede Partij
 
Tweede Partij: Anna Mergaretha Bosschaard gezegd Anna Mergaretha Buscher, zuster
Achternaam: Anna Mergaretha Bosschaard gezegd Anna Mergaretha Buscher, zuster
Rol in akte: Tweede Partij
 
Gemachtigde: Johannes Theodori Dorleman
Voornaam: Johannes Theodori
Achternaam: Dorleman
Rol in akte: Gemachtigde
Verwijzingen: procuratie d.d. 13-3-1758 voor notaris Franciscus Henricus Westerholt te Recklinghuyzen huwelykse voorwaarden d.d. 1-5-1749 voor notaris Hendrik van Dam
Toegangsnummer: 34-4 Notarissen in de stad Utrecht 1560-1905
Inventarisnummer: U205a013
Vindplaats: Het Utrechts Archief 

Zeer waarschijnlijk vindt dit allemaal te Wageningen plaats, waar Jan op 26 februari 1768 overlijdt. Zijn "avontuur" in Utrecht heeft mogelijk slechts een paar jaar geduurd, maar zijn sporen heeft hij er wel degelijk achtergelaten.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten