De voorouders Winter van mijn vrouw 2: Konraad Winter (1885-1968)

Konraad Winter (1885-1968)

Konraad Winter werd geboren op 13-10-1885 om 14:00 in Siddeburen [bron: Geboorteakten Slochteren 1885 Akte 247]. Van de geboorte is aangifte gedaan op 14-10-1885 [bron: Geboorteakten Slochteren 1885 Akte 247].
Aangever: Geertje Nieuwzwaag, 52 jaar, dagloonster, wonend Siddeburen
Getuigen:
Jan Janssema, 40 jaar, daglooner, wonend Schildwolde
Tjapko van der Ark, 24 jaar, molenaar, wonend Slochteren

Hij is geboren na het overlijden van zijn vader. Toen zijn moeder in 1893 ook overleed, moest hij bij iemand in huis worden genomen. In de familie wordt verteld dat hij eerst bij een boer in de kost zou gaan, maar dat hem dat sterk werd afgeraden: de boer zou hem vooral hard willen laten werken en weinig te eten geven.
Het is niet duidelijk bij wie hij uiteindelijk in huis kwam. Bij de huwelijken van zijn oudere zus Stijntje en zijn oudere broers Harm en Albert traden Willem Laning (hun zwager, de echtgenoot van hun oudste zus Lammechien) en Jan Kroon uit Meedhuizen op als voogden en getuigen. Daarnaast is het een feit dat hij, anders dan zijn oudere broers (hoewel de twee oudsten uiteindelijk dienst namen in het leger in Indië) een opleiding volgde en wel tot marechaussee. Hij is dit van 04-02-1909 tot 03-02-1917 geweest [bron: http://www.marechausseesporen.nl/pagina_genealogie_w.htm].

Konraad Winter als marechaussee

Als marechaussee schijnt hij Nederlands Politiekampioen schermen op de sabel te zijn geweest.

Konraad Winter te paard als marechaussee

De kazerne waar hij was gelegen lag naast het huis van de bekende advocaat Tonko Vos in Appingedam (zie http://nl.wikipedia.org/wiki/Arent_Tonko_Vos). Betje Nanninga, de grootmoeder van mijn vrouw, was in een "dienstje" bij deze advocaat en vertelde dat er ooit een brief aan de man werd gestuurd waarop was volstaan met het tekenen van een ton en een vos en daartussen de letters KO.
Nu was Betje geoed bevriend met Roelfie Riepma, een dochter van Konraad's oudere zus Stijntje. Roelfie "kreeg kennis" aan een vriend van Konraad en ook marechaussee in die kazerne, Jan Evenhuis (met wie ze in 1919 ook getrouwd is). Waarschijnlijk hebben Konraad en Betje elkaar zo ook leren kennen.

Hij trouwde, 31 jaar oud, op 13-02-1917 in Appingedam [bron: Huwelijksakten Appingedam 1917 Akte 2] met de 27-jarige Betje Nanninga. Konraad en Betje gingen op 20-01-1917 in Appingedam in ondertrouw [bron: Huwelijksakten Appingedam 1917 Akte 2]. Het kerkelijk huwelijk tussen Betje en Konraad vond plaats op 20-01-1917 in Appingedam [bron: Huwelijksakten Appingedam 1917 Akte 2].

Getuigen:
ouders bruid
Christiaan Uittien, 50 jaar, winkelier, wonend Loppersum, zwager bruid
Karel Kruizinga, 24 jaar, beambte bij het Staatsspoor, wonend Medum, neef bruid

Betje Nanninga werd geboren als dochter van Karel Nanninga en Gesina Kruizinga op 15-10-1889 in Loppersum [bron: Geboorteakten Loppersum 1889 Akte 78]. Van de geboorte is aangifte gedaan op 16-10-1889 [bron: Geboorteakten Loppersum 1889 Akte 78].
Aangever: vader
Getuigen:
Harm van Dellen, 56 jaar, smid, wonend Loppersum
Frederikus Bos, 31 jaar, smid, wonend Loppersum

Betje Nanninga met haar kinderen Giene (rechts) en Karel (links)

Vrij kort na de bruiloft verhuisde het paar naar Asperen, waar Konraad was benoemd als rijksveldwachter. Zijn taken waren divers: meestal beperkten deze zich tot het lopen (of fietsen) van de ronde of het aanhouden van een zwerver. Een enkele keer moest hij ingrijpen met getrokken sabel, zoals toen de bewoners van Asperen een oudere man, die een jong meisje bij zich in huis genomen had, door middel van een volksgericht Asperen uit wilden jagen.
Er was voor de oorlog een groot standsverschil tussen de (rijke) boeren in Asperen en het "gewone volk", waartoe ook de veldwachter behoorde. Betje was christelijk opgevoed (haar jongere zussen gingen mee met de Doleantie, maar zij was toen het huis al uit en bleef Hervormd), Konraad deed van huis uit eigenlijk "nergens aan". Toen Konraad van het gemeentebestuur ook met Kerst moest werken, wilde Betje dat niet hebben. Hierop dreigde het gemeentebestuur met het afnemen van Konraad's rijwielvergoeding als hij met Kerst niet zou werken. Hoe het precies is afgelopen kon helaas niemand meer vertellen.

Konraad Winter (rechts) als rijksveldwachter

Kinderen uit dit huwelijk:

I. Bouchiena Gesina (Giene) Winter (*Asperen, 29-4-1918 +Veenendaal, 18-3-2006)

II. Karel Konraad (Karel) Winter (*Asperen, 21-7-1919 +Leusden, 5-10-2012)

III. Konraad (Koen) (*Asperen, 11-1-1927 +Heemstede,  7-10-2015)

Konraad is veldwachter geweest tot kort na de Tweede Wereldoorlog, toen hem eervol ontslag werd verleend. Konraad en Betje gingen wonen in Leusden, waar Konraad rond 1935 vier huizen had laten bouwen. Zij betrokken een van deze huizen, de drie andere bleven verhuurd (na het overlijden van Betje kreeg ieder kind een huis en werd het huis van Konraad en Betje verkocht - de twee oudste kinderen hebben in "hun" huis ook daadwerkelijk gewoond, alleen de jongste zoon niet).

Betje Nanninga

Konraad had het karakter van een binnenvetter. Ook overkwam het hem nog wel eens dat hij door zijn maatregelen tegen iets zichzelf in de vingers sneed. Zo had hij, om de kippen van buurman Klugkist uit zijn achtertuin te houden, langs de perceelgrens touwen met metaalstrips gespannen, die lawaai maakten in de wind en waarvan het blikkeren in de zon pijn deed aan zijn ogen.

Toen Konraad aan het eind van zijn leven ziek werd, werd hij samen met Betje in huis genomen door hun zoon Karel. Daar is Konraad na een kort ziekbed overleden op 25-08-1968 in Hilversum, 82 jaar oud [bron: Mededeling K.K. Winter, Leusden].

Betje bleef ongeveer tien jaar bij haar zoon en schoondochter in huis en is overleden op 16-01-1981 in Nieuw Loosdrecht, 91 jaar oud [bron: Mededeling K.K. Winter, Leusden].

Wie was Jan Kroon?
Jan Kroon was toeziend voogd voor de jongere kinderen van Konraad Winter en Bouchien Schers. Hij was dit in ieder geval vanaf 1896 (het huwelijk van Stijntje) tot 1904 (het huwelijk van Harm). Hij was dagloner, later koopman en woonde in Meedhuizen. Hij werd geboren in Siddeburen als zoon van Jan Fridriks Kroon en Lammechien Jans Lammersma. In 1874 trouwde hij met Anje de Wilde, een dichter van Reinder Jans de Wilde en Albertje Roelfs Waterman. Hij overleed op 7-1-1915 te Delfzijl. 
Ik heb geen familierelatie kunnen vaststellen tussen Jan en de familie Winter, dus mogelijk was hij een vriend van de familie.