woensdag 24 april 2019

Geesje van den Born uit Beekbergen dook op in Leiden en Amsterdam

Het was de vernoeming (naar haar grootmoeder Geesje Hendriks) van Geesje Gerrits van den Born (~Beekbergen 7-7-1754) die mij op het spoor bracht dat haar vader Gerrit Cornelissen een zoon is van Cornelis Jacobsz van den Born. Van Geesje zelf had ik lange tijd geen gegevens dan haar doopvermelding, totdat ik bij toeval in de DTB-registers van Amsterdam een Gijsje van ten Born tegenkwam, die als weduwe van Gerrit Sanders in 1794 ondertrouwde met Harmen Witteveld uit "Braamske in het Osnabrugse".

De omstandigheid die mijn aandacht trok, was het feit dat zij afkomstig was uit "Beekbergen in Gelderland". In mijn gegevens kwamen vrijwel meteen twee dochters van Gerrit Cornelissen van den Born en Nieske Gijsberts in aanmerking: Geesje uit 1754 en Gijsbertje uit 1760. Behalve de voornaam zelf is ook de omstandigheid dat Geesje/Gijsbertje uit haar tweede huwelijk geen kinderen heeft, voor mij een reden om aan te nemen dat het hierbij wel degelijk om Geesje gaat en niet om Gijsbertje.

Op zoek naar oudere gevens over Harmen Witteveld kwam ik erachter dat hij als jongeman van 32 jaar oud, geassisteerd door zijn broer Hendrik, in 1792 te Amsterdam in ondertrouw ging met zijn eerste vrouw Antje ten Brink. Blijkbaar zijn de twee broers uit Bramsche bij Osnabrück naar Amsterdam gekomen. Harmen is werkzaam als hovenier.

Daarna volgde de speurtocht naar Gerrit Sanders en zijn huwelijk met Geesje. Dat huwelijk was in elk geval niet te vinden in Amsterdam. Wel is daar een vermelding van hun zoontje Isaack, dat op 1-6-1787 in de Westerkerk gedoopt wordt met als doopgetuigen Isaac Sanders en Jacomijntje van Hemert. Waren deze getuigen de ouders of broer en schoonzus van Gerrit? De ondertrouwvermelding van Isaac en Jacomijntje uit 1773 wees uit dat deze Isaac de boer van Gerrit is: hij wordt daar geassisteerd door zijn vader Isaak Sanders en is afkomstig uit Leiden.
Zoekend in de DTB-registers in Leiden vond ik al snel de trouwvermelding van vader Isaak Sanders met Barbara van Rijn, de doopvermelding van Gerrit op 15-11-1750 (in de Pieterskerk) en de ondertrouwakte van Gerrit en Geesje van 22-4-1785:
"Gerrit Sanders, tuijnman, jongman van Leijden, wonend even buijten de Rhijnsburgerpoort, vergeselschapt met Isaak Sanders zijn vader wonende als voren met Gijsje van ten Born jonged: van Bijbergen in 't Geldersche wonende op de Maren vergeselschapt met Johanna Sanders haar goede bekende, wonende op 't Rapenburg"


Ondertrouwakte Gerrit Sanders en Geesje van den Born op 15-11-1785 te Leiden
Hoewel niet duidelijk is hoe Geesje terechtkwam in Leiden (vermoedelijk werkte ze er als dienstmeid), lijkt wel aannemelijk dat Geesje Gerrit heeft leren kennen via zijn zus Johanna (gedoopt te Leiden op 8-7-1753). Mogelijk waren ze allebei in dienst bij een gegoede familie in het centrum van Leiden (Geesje woonde op de Mare, Johanna op het Rapenburg).

Waarschijnlijk zijn Gerrit en Geesje naar Amsterdam verhuisd omdat Gerrit's oudere broer Isaac (25 jaar op 20-8-1773, zijn doopvermelding heb ik niet kunnen vinden) daar al woonde en omdat vader Isaac op 21-3-1786 te Leiderdorp overleden is.
Op 1 juni 1786 wordt hun zoontje Isaack gedoopt.

Doopinschrijving van Isaack Sanders, zoontje van Gerrit Sanders en Geesje van den Born
Lang duurt hun geluk echter niet, want op 23-12-1787 wordt Gerrit begraven in Amsterdam op het St. Anthoniskerkhof. Waarschijnlijk is Geesje toen teruggegaan naar Beekbergen, want op 1-2-1788 overlijdt de baby aldaar, waarschijnlijk in Geesje's ouderlijk huis (Anneke Berends is Geesje's stiefmoeder):
"Den 1 d: is overleeden IJzack zoontje van wijlen Gerrit Sanders en Geesjen Gerrits nalatende de moeder volgens 't aangeven van Anneken Berends"


Begraafinschrijving van Isaack Sanders in Beekbergen
Hoe lang Geesje in Beekbergen gebleven is, is niet te achterhalen. Zeker is dat zij in 1794 met Harmen Witteveld in ondertrouw ging.


Ondertrouw Geesje van den Born met Harmen Witteveld
Ik heb geen kinderen van Geesje en Harmen kunnen vinden. Wel zijn ze doopgetuige in 1796 en in 1799, die laatste keer bij een kind van Harmen's broer Hendrik Witteveld.
Harmen overlijdt op de Bloemgracht te Amsterdam op 30-12-1822. Hij heeft dan het beroep tuinman. Aangezien Gerrit Sanders ook tuinman was, waren ze wellicht vroeger collega's en heeft Geesje Harmen op die manier leren kennen.

Geesje komen we nog een keer tegen op- 1-1-1829, wanneer ze in een advertentie in de krant bekendmaakt dat ze haar "affaire" overdoet aan haar meesterknecht en haar klanten dankt voor het vertrouwen. Ze is dan al bijna 75 jaar oud. 


Geesje van den Born doet haar winkel over aan haar "meesterknecht"
Haar overlijdensakte heb ik nog niet kunnen vinden, dus waarschijnlijk is ze niet in Amsterdam overleden. Voor nadere aanwijzingen houd ik me aanbevolen.

1 opmerking:

  1. Hi Peter, ik heb een commentaar geplaatst bij één van je oudere berichten, maar zie het daar niet verschijnen. En ik zie geen enkele contactmogelijkheid in je profiel, behalve Facebook en dat heb ik niet. Dus nu maar iets onder je meest recente bericht zetten. Ben je überhaupt nog actief?

    BeantwoordenVerwijderen