De kwartierstaat: opnieuw onderweg iets bijgeleerd

Zomertijd, kwartierstaat-tijd. In mei van dit jaar wees een anonieme bijdrager aan dit blog mij er op dat ik Hendrik [Klaasse] van Meerten onterecht liet afstammen van Klaas Jansen van Meerten en Willemke Cornelissen van Ingen. Uit een akte zou blijken dat de juiste ouders Peter Jacobsz van Meerten en Jantje van Lienden zijn.
Via de (zeer uitgebreide) website van Jan van Meerten (https://oorsprong.info/genealogie-van-meerten/) heb ik de bewuste akte inmiddels gevonden - en veel meer dan dat. Er is namelijk een tweede akte die in dit verband nog belangrijker is.

Om te beginnen de kinderen van Hendrik van Meerten en Adriana van de Peppel, die ik tot vandaag had gevonden en waarop ik later nog uitgebreid zal terugkomen:
- Klaas (plm 1764)
- Cornelis (plm 1768)
- Adriana (Buren 9-8-1772, getuige: Johanna Christina Brissen, [hv] van Antonij de Grauw); Adriana ondertrouwt Ommeren 1-8-1794 met de predikant Johannes Brands. Ze krijgen 4 kinderen.
- Jantje (Ingen <26-9-1775, overlijdt Lienden 26-9-1839 op 64-jarige leeftijd)
- Annike (Buren 12-1-1777, getuigen Klaas van de Peppel en Annitje van de Weert)
- Anna (Annike) Willemina (Buren 27-2-1780, getuige Geertruij van de Peppel)

Dan de eerste akte:

De gezamentlijke erfgenaamen van wijlen Peter van Meerten en Jantje van Lienden echteluijden, met namen Bart van Meerten en Anna Margrieta Humars echteluijden, Jacob van Meerten en Margrieta van Brink echteluijden, Willem van Merkesteijn en Adriaantje van Meerten meede echteluijden, hebben, de vrouwen cum tutore, gecedeert ende getransporteert aan ende ten erffelijke behoeve van Hendrik van Meerten haaren broeders en Adriaantje van de Peppel echteluijden zeker huijs, hof en het boomgaartje daar annex, zijnde groot in zijn bepaaling ongeveer een half hont, staande ende geleegen in het dorp van Ingen oost en noorden oost en noorden de gemeene straat, west Dirk van Hoeven en zuijden de weduwe van Gerrit van der Horst ofte wie etc., bekennende de transportanten van de koopspenningen ad driehondert guldens voldaan ende betaalt te zijn met belofte van vrijing en whaaring, zijnde het voornoemde goed alleen belast met de onderhouding van het ordinaire zandpad als van ouds, vermoogens transport van den 10e julij 1762 geschreeven op een zegel van 24 stuijvers en door de transportanten en geërfde getuijgen beteekent. Geregistreert den 14e maij 1764.

#Solvit den 40e penning met seven gulden tien struijvers op den 5e julij 1762.#

Bron: Osenvorenreeks, Nummer A219 (juli 1997), Protocol van Bezwaar kerspel Ingen, Rechterlijk Archief Nederbetuwe, inv. 235, 1739-1791 (3e deel 1756-1764), blz. 41.

[https://oorsprong.info/overname-van-huis-hof-en-boomgaard-door-hendrik-van-meerten-en-adriaantje-van-de-peppel-in-protocol-van-bezwaar-kerspel-ingen/]

Een akte die hierbij hoort is deze:

De gezamentlijke erfgenamen van wijlen Peter van Meerten en Jantje van Lienden in leeven echteluijden, met namen Bart van Meerten en Anna Margrieta Humars echteluijden, Jacob van Meerten en Margrita van Brink echteluijden, Hendrik van Meerten en Adriaantje van de Peppel echteluijden, en laatstelijk Willem van Merkesteijn en Adriaantje van Meerten echteluijden, de vrouwen cum tutore marito, hebben in vrijen eijgendom getransporteert aan ende ten erffelijke behoeve van Dirk van de Haar en IJzabel van Wijk echteluijden, zeekere anderhalve mergen bouwland geleegen onder den kerspel van Ingen op Klinkenberg, oost de gemeene straat, west en zuijden de Kesterse Weetering en noorden Willem Barten van Lienden of wie etc. (zie hieronder, JvM) bekennende de transportanten van de koopspenningen ter somma van hondert vijfentwintig guldens voldaan ende betaalt te zijn met belofte van vrijiing en whaaring, zijnde het voorschreven goed belast met de onderhouding van het zandpad als van ouds, vermoogens transport van den 10e julij 1763 geschreeven op een zegel van agt guldens en door de transportanten echteluijden en geërfde getuijgen beteekent. Geregistreert den 5e maart 1764.

#Solvit den 40e penning met drie guldens 1 stuijver 8 penningen op den 1e jannuarij 1762.#

Bron: Osenvorenreeks, Nummer A219 (juli 1997), Protocol van Bezwaar kerspel Ingen, Rechterlijk Archief Nederbetuwe, inv. 235, 1739-1791 (3e deel 1756-1764), blz. 40.

[https://oorsprong.info/anderhalve-morgen-bouwland-van-de-erfgenamen-van-peter-van-meerten-en-jantje-van-lienden-in-protocol-van-bezwaar-kerspel-ingen/]

Mogelijk gaat het dan om Peter Jacobsz van Meerten, gedoopt Ingen 3-12-1682 als zoon van Jacob van Meerten en Hendersken Peters [van Roothuisen].

Jacob en Hendersken trouwen Lienden 24-2-1678 en laten naast zoon Peter ook een dochter Geertjen dopen (Ingen 29-8-1680), een dochter Jantjen (Ingen 5-7-1685), een dochter Adriaentjen (Ingen 9-10-1687) en een zoon Dirck (Ingen 16-4-1690).

Hieruit zouden we kunnen afleiden dat de vader van Jacob Dirck heet.

Wat weten we van de genoemde erfgenamen?

[1] Bart van Meerten x Margrieta Humers/Himmers: Margrieta wordt 12-3-1775 vermeld als getuige bij de doop van Bart van Merkestijn, een zoon van Willem van Merkestijn, naast Adriana van Meerten. Vermoedelijk is deze Bart, een zoon van haar schoonzus, vernoemd naar haar man. Ik vermoed daarom dat Bart en Margrieta zelf geen kinderen hadden.

[2] Jacob van Meerten x Anna Margrieta van den Brink (van Brenk): Margrieta ondertrouwt Eck en Wiel op 18-12-1750 als weduwe van Oth van Eck met Jacob. Jacob hertrouwt Eck en Wiel 6-4-1777 met Anna van Hattum. Ook van dit echtpaar vond ik (nog) geen kinderen.

[3] Adriana van Meerten x Willem van Merkestijn: zij laten in elk geval de volgende kinderen dopen:

- Peternella (Lienden 17-12-1763, getuige Margarita Humers)

- Gerrit (Lienden 5-5-1771, getuige Gouda Verkuijl)

- Bart (Lienden 12-3-1775, getuige Margrietta van Humert)

- Peter (Lienden 18-4-1779, getuige Cornelia van Alphen)

Daarnaast komt Adriana vaak voor als doopgetuige, bijvoorbeeld bij Dirkje van de Haar (Lienden 9-7-1775, dochter van Wouter van de Haar en (schoonzus?) Dirkje van Merkestijn). Adriana overlijdt Lienden 8-4-1816.

[4] Hendrik van Meerten x Adriana van de Peppel. Mogelijk "onze" Hendrik en Adriana?

Kinderen van de erflaters of niet?

De vraag is echter of deze erfgenamen per se kinderen van Peter en Jantje moeten zijn. Uit de bovenstaande akten blijkt wel dat ze broers en zus zijn, maar nergens staat vermeld wie hun vader en moeder zijn. Hun vader zou zelfs een verre neef van erflater Peter van Meerten kunnen zijn.

Toch zijn de erfgenamen wel degelijk de kinderen van Peter en Jantje, blijkens onderstaande akte:

Bart van Meerten en Anna Margrita Himmers egteluijden, Jacob van Meerten en Margrita van Brink egteluijden, Hendrik van Meerten en Adriana van de Peppel egteluijden, Willem van Markesteijn en Adriaantje van Meerten egteluijden, kinderen en erfgenaamen van Peter van Meerten en Jantje van Lienden in leven egteluijden, de vrouwspersoonen gesterkt haec cum tutore marito, hebben getransporteert aan Garrit Wijkniet en Hendrina van de Weert egteluijden, ongeveer ses en een half hont land onder Ingen, oost een gemeene straat, zuijden Dirk van Meerten, west de algemene Weteringh, noorden verkooperen selvs, belast met een jaarlijkse uijtgank ad drie gulden agtien stuijvers aan de Kerk van Ingen en een tijns van vier penningen aan den Huijse Wiel en met het halve santpad aan den beneedenkant; item eene mergen drie houd bouland aldaar, oost een gemeene straat, zuijden de verkooperen, west de gemeene Weteringh, noorden Jan van Dorland, sijnde vrij allodiaal goet en dat voor de zomma van driehondert tien gulden, waarvan transportanten bekennen voldaan te sijn, met belofte van vrijing en waaring en suijvering der ongelden tot 1762 incluijs, vermogens transport geschreeven op een zegel van 24 stuijvers van dato 28e december 1763 door transportanten en geërfde getuijgen beteekent. Geregistreert den 16e jannuarij 1764.

#Solvit 40e penning met negen gulden veertien stuijvers twee penningen den 10e jannuarij 1763.#

Bron: Osenvorenreeks, Nummer A219 (juli 1997), Protocol van Bezwaar kerspel Ingen, Rechterlijk Archief Nederbetuwe, inv. 235, 1739-1791 (3e deel 1756-1764), blz. 39.

[https://oorsprong.info/twee-stukken-land-van-bart-van-meerten-en-anna-margrita-himmers-als-erfgenamen-van-peter-van-meerten-en-jantje-van-lienden-getransporteerd-in-protocol-van-bezwaar-kerspel-ingen/]

Uit een andere akte blijkt dat naast Peter in elk geval zus Jantje de volwassenheid bereikt heeft, maar vóór 26-12-1741 is overleden:

Peter van Meerten en Jantje van Lienden egteluijden, zij vrouwe cum tutore marito, aan ons te kenne gevende dat desselvs huijsinge tot Ingen daar tans in wonende, ten protocol van beswaar verboden staat voor zeekere somma gelds, schuldigh bekent aan den heer capiteijn Rijns, zijnde meede onder hetzelve verband geleegen en verbonden 2 morgen bouwlandt en 1 ½ hondt en …  boomgaards tot Ingen geleegen welke laast genoemde goederen bij mageschijt van dato den 26e december 1741 aan onse swager Arien van de Weert door ons ende verdere erfgenamen van onze zuster zaliger Jantje van Meertten is aanbedeeld, overzulx verklaarden de comparanten egteluijden voorschreeven tot securiteijt van gemelte Arien van de weert tot een waarborgh aan te stellen, gelijk doende bij deezen eerstelijk 1 ½ mergen bouwland op den Brinck geleegen ompaalt ten oosten en westen de Weteringh zuijden de erven van Wouter Brandse en noorden Gijsbert Dorlandt ; item nog 1 ½ merge bouwland op Harmoeskamp, daar oost en noord de straat, zuijd de Weteringh en west Willem Barten naast geleegen zijn, de bijde voorschreeven percelen goederen onder het kerspel Ingen geleege en dat zoolange tot het capitaal aan de heer Ruijs voornoemt afgelegt ofte het aan Arien van de Weert aangedeelt goed vrij gemaekt en van het verband zal weezen ontzlagen. Des ten waarheijds oirconde hebben de comparante egteluijden dese beneffens de ondergeschreeven geërfde getuijgen beteekent den 26e december des jaars 1741 en waaren onderteekent: Peter van Meerten, Jantje van Lienden, G. van Wijck als geërfde getuijgen, C. van Snoekeveldt als geërfde getuijgen. Geregistreerdt den 17e januari 1752.

#Dit verbant op versoeck van Arien van de Weert den 14e januarij 1764 gecasseert en gerojeert actum den 16e januarij 1764.#

Bron: Osenvorenreeks, Nummer A218 (juli 1997), Protocol van Bezwaar kerspel Ingen, Rechterlijk Archief Nederbetuwe, inv. 235, 1739-1791 (2e deel 1749-1755), blz. 13-14.

[https://oorsprong.info/bouwland-van-peter-van-meerten-en-jantje-van-lienden-in-protocol-van-bezwaar-kerspel-ingen/]

De kinderen van Klaas van Meerten en Willemke van Ingen

Klaas Jansen van Meerten en Willemke Cornelisse van Ingen trouwen te Lienden op 27 maart 1718 (DTB Lienden trouwen 1681-1738 [Family Search, p. 133/512]). De bruid is weduwe van Crijn Ariens van Wijck [zij zijn getrouwd op 8-3-1711 te Lienden en zij hebben de volgende kinderen: Johanna (Lienden 6-10-1713, getuige Jantje van Ingen) en Johanna (Lienden 30-9-1714, getuige Walburg van Ingen)]

Bruidegom Klaas en bruid Willemke zijn beiden woonachtig "in de Marsije"

Ik had van hen de volgende kinderen:

- Cornelis (Cnelis) (Lienden 16-6-1721, getuige Jantje van Ingen)

- Jan (Lienden 13-2-1724, getuige Anneke Janse van Meerten)

- Johanna (Lienden 19-1-1727, getuige Maria van Ingen)

- Krijn (Lienden 19-3-1730, getuige Liesbeth Ariense Krijnen)

[Het had mij al aan het denken moeten zetten dat zoon Hendrik niet in Lienden gedoopt is]

Op de website van Jan van Meerten vond ik vandaag (12-7-2023) de meest interessante akte:

Cornelis van Meerten en Grietje Vonck egteluijden (haec cum tutore marito), Jacoba van Grootveld weduwe en boedelhoudersche van Jan van Meerten (cum tutore filio) Claas van Meerten, Theodora, Willemijntje en Jerephaes van Meerten, meerderjaarige kinderen van Jan van Meerten en Jacoba van Grootveld en de rato caveerende voor haar minderjaarige kinderen, broeders en zusters met naame Jannigje, Jan Willem, Maria, Frederic, Johannes en Jacoba van Meerten, Antonij Vonck als in huwelijk gehad hebbende Johanna van Meerten, Pelgrom en Willem Vonck, sijne meerderjarige kinderen, vendiderunt aan Hillebartus van Zetten en Johanna Westerlaken egteluijden ongeveer drie mergen bouwlant onder Meerten, oost mevrouw douairaire van Delen, west de Ommerse sijveling, noorden de heer Wittert en zuijden Gijsbert van Meenen ofte etc., voor 72 guldens, vermogens transport van den 20 januarij 1775, vide ’t signaat van Ommeren folio 151 verso. Geregistreerd den 13 januarij 1776.

#Solvit 40 penning met f. 1-16-: den 2 Januarij 1775#

Bron: Osenvorenreeks, Nummer A272 (maart 2006), Protocol van Bezwaar Kerspelen Meerten & Aalst, Rechterlijk Archief Nederbetuwe, inv. 243, 1739-1802, blz. 152.

Jan van Meerten schrijft hierover: "Uit deze akte van verkoop en transport kunnen we heel veel leren over de genealogie van het geslacht Van Meerten. Zeker als we deze naast de al beschikbare gegevens leggen. Hier worden alle (op dat moment nog in leven zijnde) kinderen en kleinkinderen van Klaas (Jansen) van Meerten en Willemke (Cornelissen) van Ingen weergegeven. De kinderen van dit echtpaar waren Marijke (in 1736 op ongeveer zestienjarige leeftijd overleden), Cornelis (getrouwd met Grietje Vonck), Jan (getrouwd met Jacoba van Grootveld), Johanna (getrouwd met Antonij Vonck) en Crijn van Meerten (vóór 1771 overleden). Met uitzondering van Cornelis zijn deze kinderen op de datum van deze akte al overleden. Crijn is helemaal uit het zicht verdwenen, hij was wel getrouwd (met Cornelia de Haas) maar is vermoedelijk kinderloos overleden. Johanna is ook al overleden en twee van haar kinderen zijn nog in leven: Pellegrom en Willem. Deze zijn meerderjarig, in 1775 resp. 26 en 21 jaar oud. Trijntjen en Willemijntje zijn dan hoogstwaarschijnlijk jong overleden. We komen er zo ook achter dat Jan van Meerten waarschijnlijk in het jaar 1773 of 1774 is overleden. Op 23 februari 1772 leefde hij nog en op 2 januari 1775 leefde hij niet meer. Hij werd dus ongeveer vijftig jaar oud.

We leren bovendien dat vier van de tien kinderen van Jan en Jacoba meerderjarig zijn, en dat de overige zes nog minderjarig zijn. De oudste lijkt Claas (hij treedt namelijk op als voogd voor de kinderen), daarna Theodora, Willemijntje en Jerephaes. Minderjarige kinderen zijn Jannigje, Jan Willem, Maria, Frederik, Johannes en Jacoba. Van Theodora, Jan Willem, Maria en Johannes is vooralsnog niets bekend. Willemijntje is rond 1750 geboren, Jannigje rond 1759, Frederik rond 1766 en Jacoba rond 1770 (als men de leeftijd bij overlijden goed heeft ingeschat). De kinderen van Cornelis en Grietje worden niet weergegeven, waarschijnlijk omdat beide ouders nog in leven zijn. De Ommerse sijveling is een dwarsdijkje met een sloot ‘om bewoners van lager gelegen delen van het rivierengebied te beschermen tegen het water’. Nabij Ommeren, in de polder Meerten, is nog steeds een straat te vinden met de naam Zijveling, deze loopt van het Lingemeer tot aan de Provincialeweg N320 (op de hoek van deze straat en de provinciale weg is het Streekmuseum Baron van Brakell te vinden)."

[https://oorsprong.info/verkoop-van-ongeveer-drie-mergen-land-door-de-nazaten-van-klaas-jansen-van-meerten-en-willemke-cornelissen-van-ingen/]

Overigens zijn de kinderen van Cornelis en Grietje (die ondertrouwen Rhenen 10-11-1743) de volgende:

- Maria (Lienden 8-3-1744, getuige Agatha Vonk)

- Tryneke (Lienden 2-4-1747); Trijneken ondertrouwt Lienden 14-8-1772 en trouwt Rhenen 1-9-1772 met Gijsbert van Brenk.

- Klaas (Lienden 30-11-1749, getuige Johanna van Meerten); Klaas (onder)trouwt Utrecht 7/30-4-1780 met Maatje Hietveld en overlijdt Rhenen 27-1-1838.

- Pelle Vonk (Kesteren 12-8-1753)

- Willemijn (Rhenen 16-1-1757)

- Johannes Hermanus (Kesteren 6-1-1760)

- Johannes Hermanus (Kesteren 24-6-1764)

Meer dan wie er WEL in deze akte genoemd worden is belangrijk wie er NIET in genoemd worden, namelijk Hendrik van Meerten en Adriana van de Peppel.

De afstamming van Hendrik en de vernoemingen

Aangezien uit de bovenstaande akte inmiddels gebleken is dat Hendrik van Meerten GEEN zoon kan zijn van Klaas van Meerten en Willemke van Ingen, komt de mogelijkheid in beeld dat hij TOCH een zoon is van Peter Jacobsz van Meerten en Jantjen van Lienden.

Wanneer dit echter het geval zou zijn, is het wel vreemd dat er geen Peter vernoemd wordt (Jantjen namelijk wel), terwijl (naast mogelijk Klaas en in elk geval Anna (2x), die naar Adriana's ouders vernoemd lijken) er wel een Adriaantje en een Cornelis vernoemd worden (waarbij ook niet duidelijk is naar WIE). Daar staat tegenover dat er ook geen Willemke vernoemd wordt, maar wel haar vader Cornelis.

Er wordt op 24-5-1780 overigens wel een Peter van Meerten na geloofsbelijdenis in Ingen tot NG lidmaat aangenomen. Op 10-11-1785 vertrekken Peter van Meerten (naar Amsterdam) en Klaas van Meerten (naar Maurik) beiden met attestatie uit Ingen. 

Peter van Meerten, j.m. van Ingen, ondertrouwt Buren 21-9-1788 en trouwt Veenendaal 5-10-1788 met Grietje Schut, j.d. van Veenendaal en her(onder)trouwt, inmiddels weduwnaar van Grietje Schut, Ommeren 5/28-2-1796 met Nieske van Ingen, j.d. van Ingen.

Adriana van Meerten, dochter van Peter en Grietje, trouwt Diepenheim 28-4-1820 met Berend Jan Bekkenkamp. Peter is dan nog in leven, woont in "Avezakken" in de Betuwe en oefent het beroep van (grof)smid uit. Op 23-7-1827 overlijdt hij te Kerk-Avezaath, 66 jaar oud. Hij moet dus geboren zijn tussen 23-7-1770 en 23-7-1771. Dit maakt het goed mogelijk dat hij een zoon is van Hendrik en Adriana en dat daarmee ook in de benodigde vernoeming is voorzien.

Doopinschrijving Peter [Jacobsz] van Meerten te Ingen op 3-12-1682