Hoe Catharina Diepeling in het tuchthuis belandde

Catharina Jans Diepeling (ook wel Diepenheim) werd geboren en gedoopt in Wijk bij Duurstude op 29 oktober 1770, als dochter van Johannes Diepenheim en Maria Versteeg (getuige: Mijntje Heijligenberg).
Blijkbaar krijgt ze "kennis" aan de daghuurder Jan/Johannes van den Born, want op 15 oktober 1791 wordt hun zoon Joannes RK gedoopt in Wijk bij Duurstede:
15a Octobris Baptizatus est Joannes illegitimus 
mater Catharina Diepeling
pater Johannes van den Born ex pprer confessione x miles
Sucs Wilm Sebel en Helena Welfers
Uit deze vermelding komen we te weten dat het kind buitenechtelijk is geboren en mogelijk ook waarom: Jan is protestant. Daarbij wordt vermeld dat Jan soldaat is.
Op 14 januari 1799 wordt hun tweede kind Willem gedoopt in Wijk bij Duurstede, eveneens RK. Nu is er geen sprake van een buitenechtelijk kind, dus moeten Catharina en Jan inmiddels getrouwd zijn. Als getuige treedt Doris van den Born op.

Ik heb de afkomst van Jan (en ook van Doris) nog niet kunnen achterhalen. Een aanwijzing ligt mogelijk in de begraafvermelding van Lodewijk Theodorus van den Born (vermeld als Lodewijk Teodoris), die op 2 maart 1790 in Wijk bij Duurstede in de NG kerk wordt begraven.
Wie weet zijn deze Van den Borns helemaal niet afkomstig uit Renkum e.o., maar stammen ze uit de omgeving van Kleef (waar in elk geval uit de 17e eeuw Van den Borns bekend zijn).

Misschien is "twee geloven op een kussen" een van de redenen dat het huwelijk van Catharina en Jan geen succes wordt.  Jan gaat blijkbaar zijns weegs en Catharina gaat inwonen bij haar zus Haasje (Alida), die weduwe is van Jan van Kempen (Jan is in Wijk bij Duurstede begraven op 30 juli 1799). In die tijd heeft zij een relatie met een niet nader genoemde man, van wie ze tweemaal zwanger raakt. Uit het onderstaande relaas uit de archieven van de Stadsrechtbank van Wijk bij Duurstede blijkt dat het vervolgens van kwaad tot erger gaat:

7-9-1803 Catharina Diepening (33), geb. alhier, heeft bekend getrouwd te zijn met Jan van den Born, maar sedert verscheidene jaren afgezonderd van hem te leven bij haar zus Haasje Diepening, wed. Jan van Kempen. In die tijd heeft zij vleselijke conversatie gehouden met een of andere man. Van hem is zij tweemaal zwanger geraakt. Op 15-4 is zij van een dochter bevallen om 15.00 uur ten huize van haar vader Jan Diepening. Hierbij is zij door niemand geassisteerd. Enige uren later heeft haar zus de navelstreng afgebonden. Tegen de avond heeft zij haar nichtje Johanna van Kempen gezonden naar Mortain om een slaapstroopje te halen. Dit heeft zij het kindje gegeven. De volgende ochtend is zij met haar kind de stad uitgegaan met haar zus en nichtje, die het kind in haar voorschoot geknoopt droeg. Zij gingen naar Cothen en kwamen tot aan de Pauwenbrug, waar haar zuster terug is gegaan naar de stad. Bij de molen in Cothen hebben zij en haar nichtje koffie gedronken. Zij zijn daarop gegaan naar het bos van dhr. Van Vliet. Zij hebben daar gezeten en zij heeft het draadje van de navelstreng los gehaald en weer vast gemaakt. In een wei bij het Hardenbroekse bos hebben zij opnieuw gezeten. Daar heeft het nichtje de baby onder een doornenpol in het bos gelegd. Ze zijn daarop vertrokken naar Langbroek naar het huis van Gijsje de Bie waar ze water hebben gedronken en toen gekomen aan het huis van vrouw Bosch hebben zij karnemelk gevraagd en gedronken. Bij de Lindeboom heeft zij haar nichtje een stuiver gegeven om beschuit te kopen. Ze zijn verder gegaan naar het huis van Teunis van Dieten en hebben daar koffie gedronken en de beschuit gegeten. Aan de Stenenburg hebben ze opnieuw beschuit gekocht en bij de hofstede waar Cornelis de Rooij woont zitten rusten. Nichtje heeft daar bij Dirk van den Nieuwendijk om een boterham gevraagd. Ze hebben hun weg naar Wijk voortgezet tot de Hoogstraat, waar ze een vrouw ontmoeten die vertelde dat er in de stad zoveel te doen was over haar bevalling. Nichtje is de stad in gestuurd om geld te halen en Catharina is weer terug gegaan naar haar baby. Het kind leefde nog. Zij is daarmee gelopen naar Willem Spaan in het Weth. Enige weken geleden is zij weer met het kind in de stad gekomen en daar gevangen genomen. Straf: Half uur ten toon gesteld en 12 jaren tuchthuis te Utrecht en levenslang verbannen.
7-9-1803 Johanna van Kempen (16), geb. Neerlangbroek, krijgt als straf voor haar hulp dat zij de straf van haar tante moet aanzien en 14 dagen op water en brood wordt gezet.
[Stadsgerecht Wijk bij Duurstede 1546-1811]

Het lijkt er op dat Catharina niet alleen gestraft werd voor het feit dat ze een buitenechtelijk kind heeft gebaard, maar met name dat ze het te vondeling heeft gelegd in het bos. Het dochtertje Maria Elisabeth is op 26 augustus 1803 in Wijk bij Duurstede RK gedoopt.
Opvallend is dat zus Haasje, die in het begin ook betrokken was, niet gestraft wordt, maar haar dochter wel.

Catharina overlijdt in het tuchthuis in Utrecht en wordt op 26 maart 1805 begraven op het Nicolaikerkhof in Utrecht.

Van Jan van den Born is alleen bekend dat hij op 7 oktober 1824 (bij het eerste huwelijk van zoon Willem) woonachtig is in Arnhem. Op 10 juni 1841 (bij het tweede huwelijk van zoon Willem) is hij al overleden.

Persoonskaart van Catharina Jans Diepeling (Diepenheim)

Catharina Jans Diepeling (Diepenheim) is geboren op maandag 29 oktober 1770 in Wijk bij Duurstede [bron: RK doopboek van Wijk bij Duurstede]. Zij is gedoopt op maandag 29 oktober 1770 in Wijk bij Duurstede [bron: RK doopboek van Wijk bij Duurstede].

Notitie bij de geboorte van Catharina: 

BRON: RK doopboek van Wijk bij Duurstede
Op 29-10-1770 is gedoopt: Catharina
De vader is: Johannes Diepenheim
De moeder is: Maria Versteeg
De getuige is: Mijntje Heijligenberg
Wonende te: Wijk bij Duurstede
Geboortedatum: 29-10-1770

Catharina is overleden in Utrecht, 34 jaar oud. Van het overlijden is aangifte gedaan op maandag 1 april 1805 [bron: DTB Utrecht begraven 1801-1805 [Utrechts Archief, p. 316/392]]. Zij is begraven op dinsdag 26 maart 1805 in Utrecht (Nicolaikerkhof) [bron: DTB Utrecht begraven 1801-1805 [Utrechts Archief, p. 316/392]].

Notitie bij overlijden van Catharina: 

Volgens akte van bekenheid als bijlage bij het huwelijk van zoon Wiillem wordt verklaard dat Catharina in Utrecht in het tuchthuis is overleden.

"Nicolaikerkhoff idem 26 d Catharina Diepening in het Tuchthuis. geen naastbestaande of familie bekend. begraaven"

Notitie bij Catharina: 

Beroep: arbeidster

Catharina trouwde met Jan [Wllemsz?] (Joannes) van den Born.

Notitie bij het huwelijk van Catharina en Jan: 

In 1791 is hun kind Jan nog "illegitimus", in 1799 is hun kind Willem dat niet. Ze moeten dus tussen 1791 en 1799 getrouwd zijn.

Jan is geboren rond 1765, zoon van onbekende ouders. Jan is overleden vóór donderdag 10 juni 1841, ten hoogste 76 jaar oud.

Notitie bij overlijden van Jan: 

Is op 7-10-1824 woonachtig in Arnhem

Notitie bij Jan: 

Beroep: daghuurder

Kan niet schrijven

Kinderen van Catharina en Jan:

1 Jan Jansz (Joannes) van den Born, geboren op zaterdag 15 oktober 1791 in Wijk bij Duurstede. Hij is gedoopt op zaterdag 15 oktober 1791 in Wijk bij Duurstede [bron: DTB Wijk bij Duurstede dopen RK 1685-1821 [Family Search, p. 313/365]].

Notitie bij de geboorte van Jan: 

BRON: RK doopboek van Wijk bij Duurstede
Op 15-10-1791 is gedoopt: Joannes
De vader is: Joannes van den Born
De moeder is: Catharina Diepeling
De getuige is: Willem Sebel
Wonende te: Wijk bij Duurstede
Geboortedatum: 15-10-1791

"15a Octobris Baptizatus est Joannes illegitimus
mater Catharina Diepeling
pater Johannes van den Born ex pprer confessione x miles
Sucs Wilm Sebel en Helena Welfers"

2 Willem Jansz van den Born, geboren op maandag 14 januari 1799 in Wijk bij Duurstede. Hij is gedoopt op maandag 14 januari 1799 in Wijk bij Duurstede [bron: DTB Wijk bij Duurstede dopen RK 1685-1821 [Family Search, p. 329/365]].

Notitie bij de geboorte van Willem: 

BRON: RK doopboek van Wijk bij Duurstede
Op 14-01-1799 is gedoopt: Willem
De vader is: Joannes van den Born
De moeder is: Catharina Diepeling
De getuige is: Doris van den Born
Wonende te: Wijk bij Duurstede
Geboortedatum: 14-01-1799

Willem is overleden op zondag 15 december 1878 in Rotterdam, 79 jaar oud [bron: Overlijden Rotterdam 1878 e23v Akte 4239].

Notitie bij Willem: 

Beroep: boereknegt, arbeider, koopman in tabak

Willem:

(1) trouwde, 25 jaar oud, op woensdag 27 oktober 1824 in Wijk bij Duurstede [bron: Huwelijken Wijk bij Duurstede 1824 Akte 20] met Margaretha François, 24 jaar oud, nadat zij op zondag 10 oktober 1824 in Wijk bij Duurstede in ondertrouw zijn gegaan [bron: Huwelijken Wijk bij Duurstede 1824 Akte 20].

Notitie bij het huwelijk van Willem en Margaretha: 

Getuigen:
ouders bruid (kunnen niet schrijven, dus tekenen niet)
Antonie Beekman, 35 jaar, huisschilder, wonend Wijk bij Duurstede
Johannes van Santen, 36 jaar, arbeider, wonend Wijk bij Duurstede (kan niet schrijven, dus tekent niet)
Gijsbertus van Waveren, 33 jaar, huisschilder, wonend Wijk bij Duurstede
Henricus Josephus van den Boogaard, 25 jaar, klerk, wonend Wijk bij Duurstede

Margaretha is geboren op donderdag 19 december 1799 in Wijk bij Duurstede [bron: RK doopboek van Wijk bij Duurstede]. Zij is gedoopt op donderdag 19 december 1799 in Wijk bij Duurstede [bron: RK doopboek van Wijk bij Duurstede].

Notitie bij de geboorte van Margaretha: BRON: 

RK doopboek van Wijk bij Duurstede
Op 19-12-1799 is gedoopt: Margarita
De vader is: Matthias Francois
De moeder is: Johanna van der Velden
De getuige is: Margarita van der Velden
Wonende te: Wijk bij Duurstede
Geboortedatum: 19-12-1799

Margaretha is overleden op maandag 25 januari 1836 in Wijk bij Duurstede, 36 jaar oud [bron: Overlijden Wijk bij Duurstede 1836 Akte 4]. Van het overlijden is aangifte gedaan op maandag 25 januari 1836 [bron: Overlijden Wijk bij Duurstede 1836 Akte 4].

(2) trouwde, 42 jaar oud, op donderdag 10 juni 1841 in Wijk bij Duurstede [bron: Huwelijken Wijk bij Duurstede 1841 Akte 8] met Maria Sanders, 26 jaar oud, nadat zij op zondag 30 mei 1841 in Wijk bij Duurstede in ondertrouw zijn gegaan [bron: Huwelijken Wijk bij Duurstede 1841 Akte 8].

Notitie bij het huwelijk van Willem en Maria: 

Getuigen:
Nicolaas Wouter van Doesburgh, 25 jaar, kantoorbediende
Gijsbertus van Waveren, 50 jaar, huisschilder
Gijsbertus de Vette, 36 jaar, dienaar der Justitie
Philippus de Ronde, 43 jaar, veldwachter

Bruid kan niet schrijven, dus tekent niet

Maria is geboren op maandag 25 juli 1814 in Vleuten.

Notitie bij de geboorte van Maria: 

vader Adrianus Sanders
moeder Elisabeth Beukers

Maria is overleden op maandag 30 november 1896 in Rotterdam, 82 jaar oud [bron: Overlijden Rotterdam 1896 e110 Akte 5119].

Kind van Catharina uit onbekende relatie:

3 Maria Elisabeth Diepeling, geboren op vrijdag 15 april 1803 om 15:00 in Wijk bij Duurstede [bron: Stadsgerecht Wijk bij Duurstede 1546-1811]. Zij is gedoopt op vrijdag 26 augustus 1803 in Wijk bij Duurstede [bron: RK doopboek van Wijk bij Duurstede].

Notitie bij de geboorte van Maria: 

BRON: RK doopboek van Wijk bij Duurstede
Op 26-08-1803 is gedoopt: Maria Elisabeth
De vader is:
De moeder is: Catharina Diepeling
De getuige is: Wilhelmina Diepeling
Wonende te: Wijk bij Duurstede
Opmerkingen: Buitenechtelijk kind

Maria is overleden op donderdag 2 september 1847 in Rotterdam, 44 jaar oud [bron: Overlijden Rotterdam 1847 c141v Akte 2493].

Leeftijd bij belangrijke gebeurtenissen:

20		Zoon Jan Jansz (Joannes) geboren		(15-10-1791)
28		Zoon Willem Jansz geboren		(14-01-1799)
32		Dochter Maria Elisabeth geboren		(15-04-1803)

Gegenereerd met Aldfaer versie 6.1 op 23-08-2016 21:06:55 door Peter J.R. Vermaat