Tijdens mijn onderzoek naar de familie De With in Utrecht kwam ik diverse vermeldingen tegen van begraven personen waar bij "x ellen laken gescheurt" werd.
Pas onlangs kwam ik er achter wat deze vermelding waarschijnlijk betekent.
Zoals bekend is Sint Maarten de schutsheilige van Utrecht en is de Dom ook aan hem gewijd. Van Sint Maarten is de legende bekend dat hij de helft van zijn mantel afsneed en die gaf aan een bedelaar zonder jas. Dit gegeven komt eveneens terug in het stadswapen van Utrecht.
In de Dom vertelde een gids bij de enorme grafsteen van een kanunnik die in 1548 daar begraven was, dat deze in een zeer groot kleed was begraven, dat vervolgens doormidden werdgescheurd en waarvan de helft werd geschonken aan het armenhuis. Op mijn vraag of de vermelding bij begrafenissen in Utrecht in de 17e en 18e eeuw, ook buiten de Dom van het scheuren van laken hetzelfde gebruik werd aangeduid, werd bevestigend geantwoord.
Behalve een gebaar van liefdadigheid was het uiteraard ook een manier om de welstand van de overledene of zijn familie te tonen.
Het was mij al opgevallen dat je deze toevoeging uitsluitend in Utrecht tegenkomt. Een mooi voorbeeld van een plaatselijk gebruik, aan het licht gebracht door archiefonderzoek.
Verzoek door het vroedschap aan het kapittel, dat het de gescheurde lijklakens afstaat aan de Ambachtskamer; de buitengewone verlichting van de kerk zelf betaalt, het dak en de vloer van het pand hersteld en de regeling op het luiden van de klokken verandert, 1655, met het bericht van het kapittel en bijbehorende stukken, 1658-1659 [Domkapittel Utrecht]
Elders wordt vermeld dat iemand in de 19e eeuw deze gewoonte weer nieuw leven inblies: "Jacob [Grothe] was rentenier en de oude zeden en gewoontes waren hem lief. Bij zijn begrafenis in 1899 riep hij een verdwenen gewoonte terug leven in: op zijn lijkbaar werd een laken gescheurd. Een gewoonte waaruit rijkdom bleek en liefdadigheid, want het laken werd aan een weeshuis geschonken om kleding voor de weeskinderen te maken."
[zie http://www.grafzerkje.be/nieuwsbrief/77/artikel/967 ].
Behalve een gebaar van liefdadigheid was het uiteraard ook een manier om de welstand van de overledene of zijn familie te tonen.
Het was mij al opgevallen dat je deze toevoeging uitsluitend in Utrecht tegenkomt. Een mooi voorbeeld van een plaatselijk gebruik, aan het licht gebracht door archiefonderzoek.
Verzoek door het vroedschap aan het kapittel, dat het de gescheurde lijklakens afstaat aan de Ambachtskamer; de buitengewone verlichting van de kerk zelf betaalt, het dak en de vloer van het pand hersteld en de regeling op het luiden van de klokken verandert, 1655, met het bericht van het kapittel en bijbehorende stukken, 1658-1659 [Domkapittel Utrecht]
Elders wordt vermeld dat iemand in de 19e eeuw deze gewoonte weer nieuw leven inblies: "Jacob [Grothe] was rentenier en de oude zeden en gewoontes waren hem lief. Bij zijn begrafenis in 1899 riep hij een verdwenen gewoonte terug leven in: op zijn lijkbaar werd een laken gescheurd. Een gewoonte waaruit rijkdom bleek en liefdadigheid, want het laken werd aan een weeshuis geschonken om kleding voor de weeskinderen te maken."
[zie http://www.grafzerkje.be/nieuwsbrief/77/artikel/967 ].
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten