Waarmee ben ik bezig (2) - de eerste klussen geklaard

Na het doorwerken van de DTB-boeken van Zuid Holland (via de site van het Nationaal Archief) en het splitsen van mijn "Maat"-bestanden besloot ik om eerst een kleiner project in zijn geheel van broninformatie te voorzien. Bij "De nazaten van Conraad Meinders Winter" had ik weliswaar steeds keurig de bron vermeld, maar had bepaalde informatie links laten liggen.
Zo had ik nergens het tijdstip van geboorte of overlijden vermeld, geen datum ondertrouw, geen getuigen en geen aangevers. Omdat deze informatie via Alle Groningers (en een enkele keer Alle Friezen of Drenlias) vrij eenvoudig te achterhalen is, besloot ik deze verzameling eerst compleet te maken, voor ik met de Geboorte-akten van de families Vermaat zou verdergaan.
De omvang van de Winters leek beperkt: iets meer dan 800 personen (bij de Vermaat-en wachten ruim 3500 geboorten, minstens zoveel overlijdens en ongeveer 1000 huwelijken op aanvulling).

Het werd geen makkie. Wel ben ik erg blij dat ik eraan begonnen ben. Behalve een aantal extra nazaten, sommige al vrij vroeg in de afstamming, kwam ik ook een tot nog toe onbekende nicht van mijn schoonvader op het spoor. Inmiddels telt deze verzameling meer dan 1100 nazaten, wat een uitbreiding van ruim 25% inhoudt.

Een van de leukste aspecten van internet-genealogie wordt gevormd door de contacten die je opdoet. Zo brachten Bert en Jenny Winter mij de verbinding met de afstammelingen van de "tak Pieter Konraads" (de "andere" Winter-tak) en kwam ik dankzij Henk Aslander het overlijden van de "Amerikaanse Winter" (Pieter Winter, rond 1882 geboren in Muscegon, Michigan, USA) op het spoor. Ook kwam Henk met het mooie verhaal van een "aan de deur" gekochte doodskist, waarvoor na de begrafenis door de begrafenisvereniging nog een boete van f 20,- werd opgelegd, wegens "het niet volgens contract betrekken van de doodkist van de vereniging".

Over de wederwaardigheden van de "verloren" oom van mijn schoonvader, Pieter Winter (* 1871) tast ik nog altijd in het duister. Ook weet ik nog niet wat er geworden is van Lammert en Meijndert Winter, de oudste zonen van stamvader Conraad Meinders. Zijn ze teruggegaan naar Oldenburg? Een begraafboek van Noordbroek met daarin de periode 1760-1805 zou zeer welkom zijn. Ik vrees dat het niet bewaard gebleven is.

Ook van de belevenissen van Conraad Winter en Harmke Tobias na de geboorte van hun jongste kind Geert in 1776 geen spoor.

Het zoeken gaat door.

Waarmee ben ik bezig (1) - het meermaandenplan

Het doorzoeken van de DTB-registers die via het Nationaal Archief online zijn gezet, heb ik bijna afgerond. Naast enkele nieuwe gegevens (huwelijken op latere leeftijd, jong overleden kinderen) heeft dit traject me ook enkele nieuwe losse eindjes opgeleverd. Daarover ga ik de komende tijd eens nadenken.
Mijn herstelwerkzaamheden zijn echter nog lang niet gereed. Van ruim 3.000 personen uit het (Ver)Maat-bestand moet ik nog controleren of ik enige bronvermelding heb aangebracht en moet ik waarschijnlijk op diverse plaatsen het label "nog verder uitzoeken" toevoegen. Daarna ga ik een aantal dingen ingrijpend veranderen.

Een ander overblijfsel van mijn beginperiode is namelijk dat ik indertijd min of meer aannam dat alle familienamen in de vorm Van der Maat/Vermaat(en) met elkaar verwant zouden kunnen zijn. Inmiddels is mij duidelijk geworden dat er diverse clusters zijn die in elk geval met elkaar niets te maken hebben:
(1) de families Van de(r) Maat(h)(en) uit het oosten van het land
(2) de families Verma(e)t(h)en uit Kleef, Goch en Limburg, maar ook Amsterdam
(3) de families Van der Maat uit Amersfoort en IJsselstein (hoewel die onderling mogelijk wel verwant zijn)
(4) de familie Varremaet/Vermaat uit West Brabant
(5) de families Van der Mathe/Vermaat uit Schonauwen (maar vooral omgeving Rotterdam) en Ameide/Tienhoven

Ik ben van plan mijn grote bestand waarin alle bovengenoemde families voorkomen te splitsen:
- clusters 1 en 2 komen in een afzonderlijk bestand, waarmee ik verder - in ieder geval voorlopig - weinig zal doen
- cluster 3 komt in een tweede bestand, waaraan ik tussen de bedrijven door verder zal werken (al was het alleen al omdat ik daar nog een paar losse einden heb waarvan ik het gevoel heb dat ze met wat meer onderzoek wel te verbinden zouden moeten zijn)
- cluster 4 en 5 tenslotte voeg ik samen in een derde bestand, waarmee ik verder werk. Hoewel cluster 4 pertinent geen familie is van cluster 5, houd ik deze samen in een bestand omdat met name de "losse Vermaat-en" op het eerste gezicht niet bij een van de twee zijn in te delen.

Vervolgens ga ik opnieuw de bronnen langs en nu zoals het hoort, namelijk met doornemen van de relevante akten en het opnemen van de daarop vermelde gegevens. Naast het tijdstip van geboorte of overlijden gaat het daarbij om het adres en de getuigen/aangevers. Dit is de tweede reden waarom ik mijn grote bestand splits: het "meenemen" van de akten voor personen waarmee ik verder toch niets ga doen, zou tijd kosten die ik beter kan besteden.
Het doornemen van de BS-akten doe ik eerst voor mijn kleinste projecten, namelijk de nazaten van Aalbert Larekamp en die van Conraad Meinders Winter.

Er is genoeg te doen - zoveel is duidelijk. Tussen de bedrijven door hoop ik regelmatig opvallende bevindingen van mijn onderzoek op (een van) mijn blogs te publiceren. Zo bereid ik stukken voor over Vermaat-Vermaat-huwelijken (en de graad van verwantschap daarin) en over meer en minder vermogende Vermaat-en in de 18e eeuw en de ontwikkeling van hun fortuin.

Een schijnbare scheve schaats via internet

Vergissen is menselijk en wie nooit een fout maakt, is tot niets in staat. Tot zover de open deuren. Het beoefenen van genealogie via internet is gemakkelijk en laagdrempelig, met name wanneer een archiefinstelling de bronnen in de vorm van scans heeft ontsloten. Niet alleen maakt dit de onderzoeker mogelijk om zijn gegevens te verifiëren, vaak levert het hem ook extra gegevens op.

In mijn begindagen als genealoog maakte ik veelvuldig gebruik van Genlias (grote stappen, snel thuis), maar had nog niet het benul om de vermelde bronnen te noteren. Nu ik die omissie aan het verhelpen ben, noteer ik niet alleen de bronvermelding, maar probeer ik ook te achterhalen of mijn vondsten wel correct zijn.

Dat blijkt niet altijd het geval. Vaak hebben overschrijffouten tot gevolg dat Genlias "Vermaat" als naam geeft, terwijl uit "omliggende" vermeldingen blijkt dat we te maken hebben met een Vermaas, een Termaat, een Kornaat of soms zelfs een Vermeer.

Mijn meest opvallende "probleem" werd vandaag gevormd door een Bastiaan Vermaat, die volgens Genlias de zoon is van Harmen Vermaat en Bastiaantje Kleinjan. 

Bron	Burgerlijke stand - Geboorte
Archieflocatie	Nationaal Archief (Rijksarchief Zuid-Holland)
Algemeen	Gemeente: Pernis Soort akte: Geboorteakte Aktenummer: 31 Aangiftedatum: 21-07-1820
Kind	Bastiaan Vermaat Geslacht: M Vondeling: N Geboortedatum: 19-07-1820 Geboorteplaats: Pernis
Vader	Harmen Vermaat
Moeder	Bastiaantje Kleinjan

Mogelijk was dit een buitenechtelijk kind? Er komt een Bastiaantje Kleinjan rond deze tijd voor als moeder van diverse kinderen in Pernis (1817, 1821, 1824, 1827), maar dan steeds met als vader Willem 't Hart. De genoemd Harmen Vermaat is in deze tijd getrouwd met Elsje Pluijmert en heeft zowel voor als na 1820 bij haar diverse kinderen.
Bastiaan trouwt als Bastiaan 't Hart op 10-6-1843 in Pernis met Willempje Verhagen. In die akte wordt echter Willem 't Hart als zijn vader genoemd.

Is dit een spoor van een scheve schaats, waarbij het kind liefderijk door de bedrogen echtgenoot wordt erkend? Daar blijkt niets van.
Mogelijk is er sprake van een overschrijffout in Genlias en is bijvoorbeeld de naam van een getuige per abuis als vader opgevoerd.

Gelukkig is dit te controleren aan de hand van de scans van de BS van Pernis. In akte 31 van het jaar 1820 is te lezen dat "Harmen Vermaat, van beroep arbeider, wonende binnen Pernis, bij absentie van de vader, Willem 't Hart, van beroep visscher, heeft verklaard dat deszelfs huisvrouw, genaamd Bastiaantje Kleinjan, op den Negentienden dezer des middags twaalf uren, binnen Pernis in 't huis No 69 Wijk A, is bevallen van een kind van het mannelijk geslacht, aan het welk hij bij deze geeft de voornaam van Bastiaan." 

Geen scheve schaats, maar een vader die waarschijnlijk op zee aan het werk is en niet even naar de Burgerlijke Stand kan komen.